QuatetOnline - Phong tục cúng giao thừa của người Việt

Tùy vào phong tục tập quán khác nhau, dân tộc nào cũng coi phút giao thừa là thiêng liêng, là thời khắc vô cùng quan trọng và có ý nghĩa rất lớn chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Các cụ ta quan niệm: Mỗi năm Thiên đình lại thay toàn bộ quan quân trông coi công việc dưới hạ giới, đứng đầu là một ngài có vị trí như quan toàn quyền. Năm nào quan toàn quyền giỏi gian, liêm khiết thì hạ giới được nhờ như: Được mùa, ít thiên tai, không có chiến tranh, bệnh tật, dân sống ấm no, an lành... Trái lại, gặp phải ông lười biếng, tham lam, không quan tâm cảnh người dân sống thế nào... thì hạ giới chịu mọi thứ khổ. Và các cụ hình dung phút giao thừa là lúc bàn giao công việc, các quan quân quản hạ giới hết hạn kéo về trời và quan quân mới được cử thì ào ạt kéo xuống hạ giới tiếp quản thiên hạ trong thời khắc năm mới đến.

Hình: Mâm cúng giao thừa

Các cụ cũng hình dung phút ấy ngang trời quân đi, quân về đầy không trung tấp nập, đông đúc, vội vã (nhưng mắt trần ta không nhìn thấy được), thậm chí có quan, quân còn chưa kịp ăn uống gì.

Nhưng phút ấy, các gia đình mang xôi gà, bánh trái, hoa quả, toàn đồ ăn nguội ra ngoài trời cúng, với lòng thành tiễn đưa người nhà trời đã cai quản mình năm cũ và đón người nhà trời mới xuống làm nhiệm vụ cai quản hạ giới năm tới. Vì việc bàn giao, tiếp quản công việc hết sức khẩn trương nên các vị không thể vào trong nhà khề khà mâm bát mà chỉ có thể dừng vài giây ăn vội vàng hoặc mang theo, thậm chí chỉ chứng kiến lòng thành của chủ nhà là được. Ví cứ tưởng tượng thêm thắt các hình ảnh nhà trời theo mình như vậy nên nhiều nhà có của đua nhau cúng giao thừa rất to và nghĩ cách làm mâm cúng giao thừa nổi lên bởi những của ngon vật lạ, trang trí cầu kỳ để các quan chú ý, quan tâm đến chủ hảo tâm mà phù hộ cho họ với những ưu ái gia chủ, có chủ nhà còn muốn thể hiện lòng thành bằng cách “tặng quà tết” cho các vị quan quân, không chỉ bằng thức ăn, thực phẩm mà có khi đốt vàng mã…

Cũng có những gia đình khấm khá hay sung túc thì có thể mang những giỏ quà tết, món quà tết mua về hay được biếu tặng sắp lên mâm cúng, nhằm thể hiện lòng thành và cầu mong cho một năm mới tốt lành, an vui. Phần thì làm mâm cúng thêm thịnh soạn, phần thì thể hiện mong ước các vị thần tiên sẽ mang những phần quà tết ấy theo khi không kịp ngồi thưởng thức và chứng giám lòng thành của gia chủ.

Biết thấu tâm lý của người giàu, các cụ ta đã có nhiều câu chuyện răn đời để người đời hiểu: Các quan mặc dầu phút bàn giao bận rộn khẩn trương nhưng vì là... người nhà trời nên có tài thấu hiểu ngay suy nghĩ của gia chủ. Nếu có ý cầu lợi, mua chuộc, đút lót, các vị chỉ nhìn dấu hiệu ở khói hương, lửa đèn là biết ngay, và lập tức các vị dông thẳng về trời, không thèm ngó ngàng gì đến vật cúng giao thừa của các nhà cầu lợi ấy. Trái lại, những nhà chất phác, thật thà, sống bằng lao động, ăn ở tử tế đàng hoàng thì có khi chỉ cần chén rượu, nén hương các vị có chức trách biết ngay mà vui vẻ thưởng thức, dốc lòng phù hộ độ trì cho năm mới bình an vô sự.

Người chia sẻ